KIDEM TAZMİNATININ TARİHSEL SÜRECİ

• Kıdem Tazminatı ilk kez 1936 yılında 3008 sayılı İş Yasası ile hayatımıza girmiştir. Yasada her ne kadar Kıdem Tazminatı ifadesi kullanılmamış olsa da; fesih bildirimini düzenleyen 13. Madde ile tazminat hakkı gündeme getirilmiştir. Yasa tazminat hakkı için iki koşul öne sürmektedir:
1) İş sözleşmesi feshedilmiş olmalı,
2) 5 yıllık çalışma süresi tamamlanmalıdır.
Bu düzenlemeden itibaren kıdem tazminatı konusu, hukuksal tanımlamalara, kararlara ve müzakerelere konu olmuş; değişikliklere uğrayarak günümüze kadar gelmiştir.
• 1950 yılında hak kazanma süresi 5 yıldan 3 yıla düşürülmüştür.
• 1952 yılında uygulamanın kapsamı genişletilmiş, ihtiyarlık sigortasından aylık ve toptan ödeme almak amacıyla iş sözleşmesini fesheden işçinin kıdem tazminatına hak kazanması öngörülmüş ve mirasçılara hak verilmiştir.
• 1971 yılında, 1475 sayılı İş Yasası ile çalışılan her yıl için 15 günlük ücret tutarı kabul edilmiş; ancak bu miktarın iş sözleşmeleri ile arttırılabileceği kabul edilmiştir
• 1975 yılında yürürlüğe giren 1927 sayılı yasa ile 15 günlük ücret tutarı 30 güne çıkarılmış, 3 yıllık çalışma süresi koşulu 1 yıla indirilmiştir. Buna karşılık ödenecek 30 günlük tutar, asgari ücretin 7,5 katı ile sınırlandırılmış ve bir kıdem tazminatı fonu tesis edilmesi öngörülmüştür. Tazminat tavan sınırlandırılması Anayasa Mahkemesince iptal edilmiştir.
• 12 Eylül askeri darbesinden hemen sonra 23 Ekim 1982 tarihinde 2320 sayılı yasa ile kıdem tazminatına yeniden üst sınır getirilmiştir.
• 10 Aralık 1982 tarihli 2762 sayılı yasa, kıdem tazminatının yıllık miktarının en yüksek devlet memuruna Emekli Sandığı kanunu hükümlerine göre her hizmet yılı için ödenecek emekli ikramiyesi tutarını aşamayacağını düzenlemiştir.
• 1983 yılında çıkarılan yeni yasa ile kadınların evlenmelerinden itibaren bir yıl içinde kendi isteği ile işten ayrılmaları durumunda kıdem tazminatı alabileceklerini öngörülmüş ve zamanında ödenmeyen kıdem tazminatı için mevduatta uygulanan en yüksek faizin işletilmesi hüküm altına almıştır.
• 1999 yılında 1475 sayılı kanunun 14. maddesinde yapılan son değişiklik, emeklilik koşullarını yaş haddinin dışında dolduran işçilere, kendi istekleri ile işten ayrılmaları durumunda kıdem tazminatı alma olanağı getirmiştir.
• 2003 yılında 4857 sayılı İş Yasası yürürlüğe girmiş, bu yasa ile 1475 sayılı İş Yasası, kıdem tazminatını düzenleyen 14. Madde hariç yürürlükten kaldırılmıştır. Yasanın Geçici 6. Maddesi ile kıdem tazminatı korunmuş ve "kıdem tazminatı için bir kıdem tazminatı fonu kurulur” hükmüne yer verilmiştir.

Son 10 Makaleler