TORBA DÖNDÜ ÇUVALA ...

Soma'da 301 madencinin yaşamını yitirmesinin ardından "taşerona çare" olacağı savıyla Meclis'e sunulan ve Genel Kurul'da görüşülmeye başlanan "torba tasarı", önergelerle "çuvala" döndü. Tasarının komisyondan çıkan son hali ne işçileri ne de memurları memnun etti. Tasarıya meraların imara açılmasından, çalışanların iş güvencelerini ortadan kaldıran düzenlemeye kadar birçok madde eklendi. Taşeron işçilerinin en büyük beklentisi kadroydu. Ancak tasarıda kadro yer almadı. Taşeronda kapsam daha da genişletildi. Yeraltı maden işçilerine verilen bazı haklar ise komisyonda geri alındı. Şirketlere "kasa affı" getiren düzenleme ise 17 Aralık sürecinde isimleri gündeme gelen isimlere "af" olarak nitelendirildi.

 

Hükümet, Soma'da 301 madencinin yaşamını yitirmesinin ardından 30 Mayıs'ta İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısını Meclis'e sundu. Tasarı Meclis'e sunulduğunda 61 maddeydi. Ancak Plan ve Bütçe Komisyonu'nda 150 maddeye çıktı. Genel Kurul'da da ekleme yapılması beklenen tasarıda yer alan düzenlemeler özetle şöyle:

 

 Yıllardır kadro bekleyen 4-C'li personel ise bir kez daha hayal kırıklığına uğradı. Muhalefetin 4-C'lilerin kadroya geçirilmesi için verdikleri önerge AKP tarafından reddedildi.

 

Tasarı Meclis'e sunulurken taşeron işçilerin sorunlarına çözüm olacağı savlanmıştı. Taşeron işçilerle ilgili işverene bazı yükümlülükler getirildi. Ancak işçilerin en temel beklentisi olan kadro talebi görmezden gelindi. Tasarıda taşeron işçilere kadro yok.

 

Tasarı ile taşeron çalıştırmanın kapsamı da genişletildi. İdareye ait bir işyerinde yürütülen asıl işin bir bölümünde "idarenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde, yeterli nitelik veya sayıda personel olmaması" durumunda hizmet alımı ihalesine yani taşeron ihalesine çıkılabilecek.

 

Son dönemde kamuda çok sayıda personel görevden alındı. AKP, önergeyle görevden alınan memurların eski görevlerine dönme yolunu kapattı. Ayrıca mahkeme kararları da 2 yıl sonra uygulanacaktı. Düzenleme kamuoyunda tepki çekince değişikliğe gidildi. Kapsam, sadece genel müdürler, daire başkanları gibi üst düzey yöneticiler ile polis, jandarma personelini kapsayacak şekilde sınırlandırıldı.

 

Şirketlere bilançolarında gözüken, ancak işletmede bulunmayan kasa farklarını 3 ay içerisinde düzeltme olanağı sağlandı. Bu düzenleme komisyonda en çok tartışılan maddeler arasında yer aldı. Muhalefet milletvekilleri düzenlemenin 17 Aralık soruşturmasında isimleri geçen kişileri kurtarmak amacıyla yapıldığına dikkat çekti. Komisyonda sık sık, "Rıza Sarraf" tartışması çıktı. 

 

Soma'da yaşamını yitiren işçilerin SGK'ya olan her türlü borçları silinecek. Hak sahiplerine prim ödeme şartı aranmaksızın ölüm aylığı bağlanacak. Ölen işçinin yakınlarından birisi kamuda işe yerleştirilecek.

 

AKP 2008 yılında madencilerin emeklilik yaşını 55 'e yükseltmişti. Soma'nın ardından maden işçilerinin emeklilik yaşı yeniden 55'ten 50'ye düşürüldü.

 

Linyit ve taşkömürü madenlerinde yeraltı işlerinde çalışan işçilerin ücretleri asgari ücretin iki katına çıkarılacak. Asgari ücret şu anda 891 lira. Türk-İş'in araştırmasına göre ise Türkiye'de 4 kişilik ailenin açlık sınırı 1158 lira, yoksulluk sınırı ise 3 bin 772 lira.

 

Tasarıya göre yeraltı maden işlerinde çalışanlar için çalışma süresi haftada en çok 36 saat, günlük de 6 saat olacaktı. Ancak komisyonda AKP'nin verdiği önergelerle bu süre "yeraltındaki çalışma süresi" olarak sınırlandırıldı. Böylece işçilerin ocak dışında yer üstünde fazladan çalıştırılmalarına olanak sağlandı.

 

Türkiye'deki madenlerin en önemli eksikliklerinden birisi de "yaşam odalarıydı". Muhalefet milletvekilleri madenlerde "yaşam odaları" kurulması için önerge verdi. Ancak AKP reddetti.

 

Yeraltı maden işlerinde faaliyet gösteren işletmelere, fazla çalışma ücreti, ücretli izin süreleri, çalışma süresi gibi yeni düzenlemelerden kaynaklanan maliyet artışının fiyat farkı verilecek. CHP, düzenleme ile maden sahiplerine 250 milyon lira ödeme yapılacağına dikkat çekti. 

 

Belediyelerin sağlık, eğitim, sosyal hizmet ve turizmi geliştirecek projelere ücretsiz veya düşük bir bedelle amacı dışında kullanılmamak kaydıyla taşınmaz tahsis etmelerine olanak sağlandı. Muhalefet milletvekilleri bu düzenlemenin Başbakanın oğlunun da yönetiminde yer aldığı TÜRGEV için yapıldığını savundu.

 

Seydişehir Eti Alüminyum, Kuşadası Limanı, Çeşme Limanı, SEKA Balıkesir özelleştirmesi ile TÜPRAŞ'ın yüzde 14.76 hissesinin satışı yargıdan dönmüştü. Hükümet yargı kararlarını aşmak için düzenlemeler yaptı. Ancak bu düzenlemeler de yargıya takıldı. Hükümet son olarak torba tasarıya eklediği madde ile yargı kararlarına karşın bu dev kuruluşları geri almaktan vazgeçti.

 

KDV Yasasında yapılan değişiklikle, kıymetli taşların (elmas, pırlanta, yakut, zümrüt, topaz, safir, zebercet, inci) vergilendirilmesinde değişiklik yapıldı. Kıymetli işlenmemiş taşları Borsa İstanbul üzerinden Türkiye'ye getirenler ÖTV ve KDV ödemeyecek. İşlenmiş mücevher ithal edenler ise yüzde 20 ÖTV ve yüzde 18 KDV ödeyecek. Borsa'dan alınan vergisiz ürünü işledikten sonra yurt içinde nihai tüketiciye satış aşamasında ise yüzde 20 ÖTV ve yüzde 18 KDV uygulanacak. 

Son 10 Emeğin Gündemi